Две од најголемите американски компании во автомобилската индустрија, „Аптив“ и „Дура Аутомотив Системс“, ја најавија својата одлука да се повлечат од Северна Македонија. Двете фирми, кои работеа во технолошко-индустриските зони кај Скопје, го прекинуваат производството поради различни причини – оптимизација на глобалните операции во случајот со „Аптив“ и откажани нарачки и финансиски тешкотии во случајот со „Дура“.

Заминување на „Аптив“

„Аптив“, која од 2016 година функционираше во зоната Бунарџик, потврди дека до крајот на 2026 година целосно ќе ја затвори фабриката во Скопје. Производството на компоненти за системи за безбедност и корисничко искуство ќе биде префрлено во Полска и Португалија. Според официјалните податоци, од август 2025 година компанијата веќе го намалила бројот на вработени за околу 30 проценти.
Компанијата, која вработува околу 500 лица во Македонија, најави план за поддршка на вработените во текот на транзицијата, во согласност со домашното законодавство.

Повлекување на „Дура“

„Дура Аутомотив Системс“, која започна со инвестиција во ТИРЗ Скопје 1 во 2018 година, исто така го запира производството. Компанијата, која планираше најмалку 500 нови вработувања, се соочила со откажани нарачки од главниот купувач и не ги исполнила договорените обврски кон државата.
Дирекцијата за ТИРЗ најави дека ќе бара враќање на дел од околу 7 милиони евра државна помош што компанијата ја добила во периодот 2021–2023 година. Доколку не се постигне договор, ќе следи арбитражна постапка. Дополнително, уделот на „Дура“ во нејзината македонска подружница е запленет поради наплата на долг.

Последици за економијата

Повлекувањето на двете компании доаѓа во време кога Народната банка предупреди на пад на странските директни инвестиции. Во првата половина на 2025 година тие изнесуваат нешто над 200 милиони евра, во споредба со над 560 милиони евра во истиот период минатата година. Економските аналитичари оценуваат дека случајот со „Аптив“ и „Дура“ може да испрати негативен сигнал до потенцијалните инвеститори и да отвори прашања за стабилноста на индустриските зони.

Идни чекори и нови преговори

Од Дирекцијата за ТИРЗ соопштуваат дека се во тек разговори со повеќе мултинационални компании кои покажале интерес да го преземат или купат производствениот капацитет на „Аптив“. Истовремено, се преговара со осум потенцијални инвеститори за нови проекти.
Иако засега нема индикации дека и други странски компании ќе се повлечат, надлежните предупредуваат дека глобалните притисоци — особено во автомобилската индустрија и падот на побарувачката во Германија — можат дополнително да влијаат на домашниот инвестициски амбиент.