На 28 мај 2025 година, Федералниот трговски суд на САД донесе одлука со која ги блокираше поголемиот дел од глобалните тарифи воведени од поранешниот претседател Доналд Трамп, оценувајќи дека тие се нелегални и надминуваат овластувањата дадени со Законот за меѓународни економски моќности за вонредни ситуации (IEEPA).
⚖️ Судска одлука против „Денот на ослободување“ тарифи
Тричлен панел на Судот за меѓународна трговија во Менхетен едногласно пресуди дека Трамп ја злоупотребил IEEPA со воведувањето на таканаречените „Денот на ослободување“ тарифи – 10% основна тарифа за повеќето увози и повисоки тарифи за земји со значителен трговски суфицит, како Кина и Европската унија. Судот заклучи дека овие тарифи не се оправдани со вонредна економска закана и дека нивното воведување без одобрување од Конгресот претставува прекршување на уставните принципи за поделба на власта .
📉 Економски последици и реакција на пазарите
Одлуката на судот предизвика позитивни реакции на глобалните финансиски пазари. Индексите на берзите се зголемија, а цените на нафтата пораснаа, додека цената на златото падна по четврти ден по ред . Аналитичарите сметаат дека оваа одлука може да донесе стабилност во меѓународната трговија и да ги олесни напорите за преговори со трговските партнери.
🏛️ Апелација и идни импликации
Администрацијата на Трамп најави дека ќе поднесе жалба на одлуката, што може да ја однесе оваа правна битка до Врховниот суд. Сепак, експертите предупредуваат дека процесот на апелација може да потрае и да создаде дополнителна неизвесност во трговската политика на САД .
📜 Законодавни иницијативи за ограничување на извршната моќ
Во меѓувреме, Конгресот разгледува нов закон – Законот за преглед на трговијата (Trade Review Act) – кој би барал од претседателот да добие одобрување од Конгресот за воведување нови тарифи по истекот на 60 дена. Овој предлог-закон има за цел да ја зајакне улогата на Конгресот во трговската политика и да спречи еднострани одлуки од страна на извршната власт .
Оваа судска одлука претставува значаен преседан во ограничувањето на извршната моќ во трговската политика на САД и може да има далекусежни последици за глобалната економија и меѓународните трговски односи.