Народната банка на Република Северна Македонија издаде прва лиценца за издавање електронски пари на домашен субјект – компанијата Paysera Македонија, подружница на еден од најстарите европски финтек провајдери. Со ова, Paysera Македонија официјално стана првата институција за електронски пари (анг. Electronic Money Institution – EMI) во државата, што претставува значаен исчекор во дигитализацијата на финансиските услуги. За граѓаните и бизнисите, ова значи нови можности за побрзи трансфери кон и од странство и пониски трошоци при плаќања во споредба со традиционалните банкарски услуги.

Што се електронските пари?

Електронските пари се во суштина дигитален еквивалент на готовината – парична вредност зачувана во електронски облик, издадена од лиценцирана институција врз основа на уплатени средства, која се прифаќа како средство за плаќање од други субјекти освен издавачот. За разлика од банките, институцијата за електронски пари не нуди класични депозити или кредити, туку овозможува издавање на електронски пари и платежни услуги. Притоа, средствата на корисниците се зачувани и сегрегирани (не се користат за позајмици), што треба да гарантира безбедност на парите. Народната банка строго го регулира овој сектор – само друштва со соодветна дозвола смеат да издаваат електронски пари и да нудат платежни услуги, слично како што е случајот со банките.

Со новиот Закон за платежни услуги, Северна Македонија го отвори патот за вакви финтек компании да влезат на пазарот. Paysera Македонија е првата која ја искористи оваа можност и доби лиценца. Како лиценциран издавач на е-пари, Paysera ќе може легално да им нуди на граѓаните модерни финансиски услуги без да биде банка.

Какви услуги ќе понуди Paysera?

Извор: Paysera.com

Paysera функционира како дигитална платформа за плаќања, достапна преку веб и мобилна апликација. Корисниците ќе можат да отворат онлајн сметка во Paysera, која ќе служи слично како трансакциска сметка во банка, но со неколку дополнителни предности. Некои од очекуваните услуги и продукти што Paysera планира да ги понуди се:

  • Дигитална мултивалутна сметка: Можност за чување средства во различни валути (на пр. денари, евра итн.) и нивно лесно конвертирање по поволни курсеви преку апликацијата.
  • Меѓународни трансфери по ниски трошоци: Брзи парични трансфери во земјата и кон странство, особено во рамките на Европа. Paysera е дел од глобална мрежа и поддржува трансакции во над 100 земји, што значи дека уплатите кон ЕУ ќе бидат поедноставени.
  • Дебитна картичка (Paysera Visa): Поврзана со вашата Paysera сметка, за купувања во продавници или онлајн, со поддршка за дигитални паричници (Apple Pay, Google Pay итн.). Ова им овозможува на корисниците да трошат средства од електронската сметка насекаде каде што се прифаќаат картички.
  • Мобилна апликација: Интуитивна апликација преку која корисниците ќе можат да вршат плаќања, да праќаат пари до други лица (вклучително и преку QR-код или контакти), да ја следат состојбата на сметката и да добиваат известувања во реално време.
  • Онлајн наплата за бизниси: Paysera нуди и платежен gateway за е-продавници, што би им користело на локалните компании да примаат уплати од картички и други дигитални начини на плаќање. Ова значи дека домашните е-трговци би можеле полесно да продаваат на странски пазари преку Paysera системот за наплата.
  • Дополнителни услуги: Компанијата во други земји нуди и услуги како купување билети за настани (Paysera Tickets), POS терминали за трговци, па дури и трговија со благородни метали онлајн. Дел од овие иновации би можеле во иднина да станат достапни и за македонските корисници.

Paysera е веќе докажан играч на европскиот пазар: основана е во 2004 година во Литванија и сега има преку еден милион активни корисници. Компанијата е профитабилна – во 2023 година остварила приход од ~10,6 милиони евра и добивка од ~7 милиони. На годишно ниво процесира платежни трансакции во вредност од над 11 милијарди евра, што сведочи за обемот и довербата која ја ужива. Овој финтек провајдер од 2012 година поседува е-мани лиценца издадена од Банката на Литванија и работи во многу земји глобално. Сега, со локална лиценца, Paysera Македонија ќе може да ги донесе истите тие услуги и искуства директно кај нас.

Предности во однос на класичното банкарство

Новата услуга на Paysera ветува неколку значајни предности за крајните корисници во споредба со традиционалните банки:

  • Побрзи меѓународни плаќања: Како што истакнуваат од Paysera, трансферите на пари до и од земјите каде што работи компанијата (особено во ЕУ) ќе бидат многу побрзи и поедноставни за корисниците. Ова е од особена важност за фриленсери, ИТ работници, Airbnb домаќини и фирми кои соработуваат со странство, бидејќи ќе можат навремено да примаат или испраќаат уплати без да чекаат денови.
  • Ниски провизии: Финтек компаниите обично наплатуваат помали надоместоци од банките. Очекувањата се дека Paysera ќе понуди конкурентни (па дури и бесплатни) услуги за основните трансакции, како што се отворање сметка, одржување на сметка, домашни плаќања, па дури и пристапни цени за меѓународни трансфери. Намалувањето на трошоците директно ќе им користи на корисниците.
  • Целосна дигитализација и достапност: Отворање сметка и користење услуги кај Paysera ќе може да се изврши 100% онлајн, без потреба од одење во експозитура. Ова значи поголема удобност, бидејќи корисниците ќе можат да се регистрираат од дома преку мобилната апликација или веб-страницата и да започнат со користење на услугите веднаш штом идентитетот им биде верификуван.
  • Интеграција со глобални платформи: Paysera истакнува беспрекорна интеграција со глобални платформи, што на пример значи дека поврзувањето на Paysera сметката со сервиси како PayPal, Stripe или глобални маркетплејси ќе биде лесно. Ова е предност за сите кои продаваат онлајн или заработуваат преку платформи – парите заработени надвор ќе може директно да се примат на Paysera сметка во Македонија.
  • Безбедност и регулатива: Иако не е банка, Paysera како EMI е под надзор на Народната банка. Корисниците можат да имаат доверба дека компанијата ги исполнува строгите регулаторни услови за заштита на средствата (на пр., чување на 100% од вредноста на електронските пари на посебни сигурносни сметки). Дополнително, секој клиент ќе поминува процес на идентификација (KYC) при регистрација, што ја зголемува безбедноста и усогласеноста со анти-фи проверки.

Извор: Paysera.com

Во изјава за pari.com.mk  по повод добивањето на лиценцата, Башким Зеќири, основач на Paysera Македонија, нагласува дека ова е голема вест за граѓаните кои имаат потреба од сигурна и ефикасна алтернатива за меѓународни трансакции.

„Ова се одлични вести за граѓаните на Северна Македонија. Нудиме широк спектар на дигитални решенија за плаќање и беспрекорна интеграција со глобални платформи. Главни корисници ќе бидат фриленсерите, корисниците на Airbnb и компаниите за увоз-извоз, кои сега ќе уживаат во побрзи и попристапни трансфери на пари до и од земјите на ЕУ и другите пазари каде што работи Paysera“.

Со други зборови, таргет-групата на оваа финтек услуга се сите кои остваруваат приливи од странство или често плаќаат во меѓународни рамки – конечно ќе имаат брз и исплатлив начин за тоа, наместо да се потпираат исклучиво на банките или скапите сервиси за дознаки.

Како ќе се користи Paysera?

Иако Paysera Македонија ја има добиено лиценцата, услугите сѐ уште не се целосно оперативни – следува период на техничка интеграција и подготовка. Компанијата најави дека очекува целосно да стартува со работа до крајот на годинава. Во меѓувреме, граѓаните може да се информираат и да се подготват како да станат корисници штом услугата официјално ќе биде достапна.

Извор: Paysera.com

Регистрација: За да станете корисник на Paysera, ќе треба да креирате сметка преку нивната мобилна апликација или веб-страница и да поминете едноставна постапка на верификација на идентитет (т.н. „Know Your Customer (KYC)“ прашалник). Според упатствата на компанијата, доволно е да се преземе Paysera апликацијата и да се следат чекорите за отворање на нова сметка. Процесот вклучува внесување лични податоци и фотографирање на личен документ за идентификација, по што во краток рок профилот ќе биде одобрен.

Надополнување средства: Откако ќе имате активна Paysera сметка, ќе можете да префрлате пари на неа од ваша постојна банкарска сметка (пр. преку платежен налог или картична уплата). Бидејќи Северна Македонија стана дел од SEPA подрачјето во 2025 г., очекувањата се дека трансферите во евра од домашна банка кон Paysera (и обратно) ќе станат побрзи и поевтини. Paysera најверојатно ќе овозможи и локални начини за надополнување на сметката во денари. Сите внесени средства се претвораат во електронски пари на вашата сметка и се подготвени за користење.

Плаќања и повлекувања: Со парите на Paysera сметката, корисниците ќе можат да вршат различни плаќања – да испраќаат пари на други корисници на Paysera (моментално, во рамките на истата мрежа трансферите обично се во реално време и бесплатни), да праќаат средства кон банкарски сметки во земјата или странство, да плаќаат онлајн услуги и сметки, или да подигнуваат готовина преку Paysera Visa картичката на банкомат. Paysera апликацијата ќе прикажува детален преглед на сите трансакции, салдо по валути и слично, давајќи им целосна контрола на корисниците врз нивните финансии во секое време.

Корисничка поддршка: Како и банките, и Paysera ќе мора да обезбеди служба за корисничка поддршка (на македонски јазик) за решавање на евентуални проблеми или прашања. Со оглед на дигиталниот карактер, комуникацијата со поддршката ќе биде можна преку имејл, чет или телефон, а компанијата веќе најави присуство на социјалните мрежи за навремено информирање на јавноста.

Paysera Македонија во моментов работи на техничко поврзување со домашните и меѓународните платежни системи, што вклучува интеграција со банкарските мрежи, картичните системи (Visa/Mastercard) и тестирање на безбедносните протоколи. Целосното пуштање во работа е планирано до крајот на 2025 година, по што граѓаните ќе можат практично да ги користат сите понудени услуги.