Во индустријата за рециклирање пластика, фабриките се затвораат една по друга.

Компанијата за управување со отпад Бифа го затвори својот објект во Сандерленд во февруари, иако е отворен во 2022 година со инвестиција од 7 милиони фунти. Конкурентот Виридор претходно ги затвори своите фабрики во Авонмаут (2022), Скелмерсдејл (2023) и Рочестер, а ова лето потврди дека затвора еден во Рочестер.

Фабриките се затвораат една по друга

Сличен бран на затворања се случува низ цела Европа: големиот играч Веолија ќе затвори две фабрики во Германија оваа година, а Холандија затвори дури седум фабрики за рециклирање пластика минатата година. Во меѓувреме, Бореалис, Дау и Нестер ги напуштија плановите за изградба на нови фабрики во Европа, објавува Би-Би-Си.

Според податоците од здружението „Plastic Recyclers Europe“, континентот изгубил речиси еден милион тони годишен капацитет за рециклирање пластика од 2023 година.

„Без решителна политичка акција, Европа ќе ја замени сопствената индустрија за рециклирање со потпирање на неодржлив увоз и растечки отпад, поткопувајќи ја нејзината економска отпорност и климатско лидерство“, изјави организацијата за Би-Би-Си.

Азиската пластика е поевтина од европската рециклирана

Џејмс Меклири, директор на одделот за полимери на Бифа, предупредува дека затворањата би можеле да бидат само почеток, бидејќи индустријата во Европа и Велика Британија минува низ најтешката година досега. Високите трошоци за енергија и работна сила, во комбинација со фактот дека увозот на нова и рециклирана пластика од Азија е поевтин од европската рециклирана пластика, го доведоа секторот на работ на опстанок.

Затворањата ги погодуваат и Соединетите Американски Држави – ниската цена на „девствената“ пластика таму е причината зошто земјата не ги исполнува сопствените цели за рециклирана содржина, според S&P Global.

„Глобалната зависност од азиските капацитети брзо расте, а операторите во Велика Британија и Европа сега мора да донесат тешки одлуки, или да работат со загуба или да затворат“, вели Меклири од неговата канцеларија во Дарам.

Велика Британија сè уште извезува тони пластичен отпад

Според анализата на ENDS Report, само Обединетото Кралство минатата година извезе околу 600.000 тони пластичен отпад, што е пет проценти повеќе од претходната година.

Празнините во законодавството значат дека на собирачите на отпад им се исплаќа повеќе да извезуваат отколку да преработуваат дома. Во исто време, производителите што користат пластична амбалажа продолжуваат да избираат поевтина нова пластика од странство, дури и со казни поради даноци за нерециклирана пластична амбалажа.

Ахмед Дета, основач и директор на лондонската Enviroo, вели дека индустријата е погодена од противречности што ја поткопуваат идејата за кружна (циркуларна) економија. „За мене, кружната економија е добитна за сите. Секој учесник во тој синџир мора да има некаква корист, а тоа сега не функционира“, вели Дета.

„Брендовите не соработуваат. Тие се прашуваат: „Зошто да купувам рециклирана пластика кога е поевтино да платам казна отколку да купувам рециклиран материјал?“ Никој не вели: „Ајде да го направиме тоа заедно.“

„Сведоци сме на колапсот на рециклирањето пластика“

Независното британско тело за рециклирање пластика RECOUP предупредува дека индустријата практично исчезнува.

„Сведоци сме на крајот на рециклирањето пластика какво што го знаеме, освен ако не се преземат итни мерки. Повеќето британски рециклатори едноставно не можат да се натпреваруваат“, предупреди Стив Морган, директор за политика и инфраструктура во RECOUP во Питерборо.

Според него, регулативите на Велика Британија им користат повеќе на странските пазари отколку на домашните компании. „Постојат многу одлични технологии, но прашањето е како да се зголемат и да се направат профитабилни. Нема долгорочна комерцијална одржливост.“

RECOUP ја повикува владата да воведе единствен систем за сертификација за рециклирана пластика, што би го намалило извозот на отпад и би ја поттикнало употребата на рециклирана амбалажа. Морган се надева дека консултациите со владата оваа година ќе доведат до конкретни промени што би можеле да ја спасат индустријата.

Владата најавува промени и инвестиции

Од Британското Министерство за животна средина, храна и рурални работи (DEFRA) велат дека се спроведуваат реформски програми и инвестиции во вредност од 10 милијарди фунти во објекти за сортирање и преработка на пластика.

Најавена е и шема за враќање на депозитот, која ќе започне во октомври 2027 година и им овозможува на граѓаните да добијат пари назад за вратените шишиња и лименки. Владата, исто така, ја формираше Работната група за циркуларна економија.

„Нашите реформи во собирањето и пакувањето ќе го поддржат домашното рециклирање и ќе ја намалат зависноста од извозот на отпад“, рече портпаролот на DEFRA.

Европа ја губи трката

Во Брисел, Вирџинија Јансенс, директорка на Plastics Europe, здружение на производители и рециклатори на пластика, предупредува дека индустријата би можела да напредува надвор од Европа.

„Бизнисот оди таму каде што има смисла и каде што е поевтино да се гради. Ако големите фабрики се градат на друго место, со милијарди инвестиции, никој нема да ги врати во Европа“, рече Јансенс.

„Тоа би нè вратило 20 години назад до горењето и фрлањето пластика на депонија. Никој не го сака тоа.“

И покрај проблемите, има некои позитивни вести во индустријата. Бифа неодамна го купи производителот на шишиња Естерформ, кој користи рециклиран ПЕТ, додека Енвиро обезбеди 58 милиони фунти за изградба на нов објект во северозападна Англија.

Враќање кон основите

Фабриката, која треба да започне со работа во 2026 година, ќе преработува до 35.000 тони пластични шишиња годишно и ќе ги претвора во гранули за пакување храна. „Не тврдам дека ја имам најиновативната технологија“, вели Дета. „Се вратив на основите и реков: што навистина треба да решиме?“

Во меѓувреме, компанијата „Пластик Енерџи“ со седиште во Лондон успешно го претвора пластичниот отпад во масло за пиролиза, кое се користи за производство на пластика за прехранбената и медицинската индустрија. Компанијата има фабрики во Шпанија, Франција и Холандија.

Нејзиниот директор, Иан Темпертон, верува дека побарувачката за рециклирана пластика ќе расте бидејќи европските регулативи бараат секое пластично шише за пијалок да содржи најмалку 65 проценти рециклиран материјал до 2040 година.

„Нашата цел е да развиеме технологија за преработка на пластичен отпад. Инвестирањето ќе биде потешко, но пазарот многу наскоро ќе има сериозен недостиг“, рече Темпертон. „Затоа ќе останеме фокусирани на најдоброто можно решение – за моментот кога тоа ќе се случи.“