Цената на златото продолжува да руши рекорди, а главната причина што најчесто се наведува се масовните купувања од страна на централните банки. Сепак, анализата на „Фајненшл тајмс “ покажува дека официјалните податоци и медиумскиот наратив не одат рака под рака – и дека „рекордната“ побарувачка може да се базира повеќе на проценки отколку на факти.
Европската централна банка (ЕЦБ) објави во јуни дека централните банки учествувале со над 20% во глобалната побарувачка за злато во 2024 година – двојно повеќе од просекот во 2010-тите.
Сепак, кога ќе ги погледнете официјалните податоци, бројките не се толку спектакуларни. Според записите, централните банки ги зголемиле своите резерви на злато за 228 тони во изминатата година – што, иако импресивно (тежина на околу 40 африкански слонови), всушност е во долниот квартал од купувањата во текот на изминатите 5, 10 и 15 години.
Па зошто да зборуваме за „невидена побарувачка“?
Мистериозна категорија: „Непријавени“ купувања
Одговорот лежи во таканаречените непријавени купувања. Кога овие ќе се додадат на официјалните бројки, вкупните купувања на централните банки скокаат на дури 804 тони – количина тешка колку седум и пол сини китови.
Но, што точно се „непријавени“ купувања? Официјалните податоци за резервите на централните банки доаѓаат од ММФ, но известувањето е доброволно. Некои земји, како што е Русија, престанаа да даваат податоци дури и пред воведувањето на санкциите, иако е познато дека тие биле големи купувачи во тој период.
Затоа аналитичарите и ЕЦБ се потпираат на проценките на Светскиот совет за злато (WGC) – здружение на рударски компании чија цел, меѓу другото, е промоција на златото. Од 2014 година, WGC користи податоци од независната консултантска фирма Metals Focus, која ги проценува вкупните нето купувања на злато од страна на централните банки и суверените фондови за богатство.
Како што самите признаваат во својата методологија, „со оглед на нетранспарентноста на пазарот, статистиката за понудата и побарувачката треба да се гледа како проценки – некои се поточни од другите“.
Со други зборови, иако зад бројките стојат професионалци, податоците често се базираат на разговори „зад затворени врати“ со рудари, рафинерии и трговци со злато – што значи дека точноста на овие проценки не може независно да се потврди.
Зошто централните банки им вртат грб на доларите?
Откако западните санкции ги замрзнаа девизните резерви на Русија во 2022 година, многу земји почнаа да ја доведуваат во прашање безбедноста на држењето странска валута во долари или евра.
Во таква средина, златото – тој „сјаен скапоцен камен“ – делува како побезбедна алтернатива од електронските обврски контролирани од геополитичките ривали.
Затоа, не е изненадување што врската помеѓу приносот на американските обврзници со индекс на инфлација (TIPS) и цената на златото е целосно прекината – инвеститорите сè повеќе го избираат златото како еден вид осигурување од политички и финансиски ризици.
Златото можеби сè уште „сјае“, но приказната за купување рекорди од страна на централните банки е понијансирана отколку што изгледа. Зад бомбастичните наслови лежи сложен свет на проценки, необјавени податоци и економски инстинкти што ја обликуваат глобалната потрага по безбедност, пренесува Инвеститор.ме.