Остро глобално тесно грло во снабдувањето со мемориски чипови ги тера компаниите во областа на вештачката интелигенција и потрошувачката електроника да се борат за сè помалите количини, додека цените за овие не толку „гламурозни“, но суштински компоненти за складирање податоци нагло растат.

Јапонските продавници за електроника почнаа да ограничуваат колку хард-дискови може да купи еден купувач. Кинеските производители на смартфони предупредуваат на поскапување. Технолошки гиганти како Microsoft, Google и ByteDance, според тројца упатени, трчаат да си обезбедат испораки од производителите на меморија Micron, Samsung Electronics и SK Hynix.

„Стисокот“ ги зафаќа речиси сите типови меморија – од флеш-чипови во USB-уреди и смартфони до напредна меморија со голема пропусност (HBM) што ги „храни“ ВИ-чиповите во дата-центри. Цените во некои сегменти се повеќе од удвоени од февруари, според фирмата за пазарни истражувања TrendForce, привлекувајќи трговци кои веруваат дека поскапувањето ќе продолжи.

Последиците може да излезат надвор од технолошкиот сектор. Многу економисти и директори предупредуваат дека продолжениот недостиг ризикува да ги забави продуктивните добивки од ВИ и да одложи стотици милијарди долари инвестиции во дигитална инфраструктура. Тоа, исто така, може да додаде инфлаторен притисок во момент кога многу економии се обидуваат да ја смират инфлацијата и да се снајдат со американските тарифи.

„Недостигот на меморија веќе се искачи од проблем на ниво на компонентa до макроекономиски ризик“, вели Sanchit Vir Gogia, извршен директор на консултантската фирма Greyhound Research. „Изградбата на ВИ се судира со синџир на снабдување кој физички не може да ги задоволи потребите.“

Оваа анализа на Reuters за ескалирачката криза со снабдувањето се темели на интервјуа со речиси 40 лица, вклучувајќи 17 директори во компании за чипови и дистрибутери. Таа покажува како обидите на индустријата да ја задоволи ненаситната побарувачка за напредни чипови – поттикната од Nvidia и гиганти како Google, Microsoft и Alibaba – создадоа двоен проблем: производителите сè уште не можат да произведат доволно висококрајни полупроводници за трката во ВИ, а пренасочувањето од традиционалните мемориски производи го гуши снабдувањето за смартфони, ПК-компјутери и потрошувачка електроника. Некои сега набрзина се обидуваат да го поправат правецот.

Недостатокот на меморија, предупредуваат аналитичари, може да го претвори Google во сериозен ривал на полупроводничкиот гигант Nvidia, доколку се потврдат плановите и капацитетите.

Деталите за глобалната трка на технолошките фирми и поскапувањата што ги опишуваат продавници и добавувачи на компоненти во Кина и Јапонија се објавуваат првпат.

Просечното ниво на залихи кај добавувачите на DRAM – главниот тип меморија во компјутери и телефони – паднало на две до четири недели во октомври, од три до осум недели во јули и 13 до 17 недели кон крајот на 2024, покажува TrendForce.

Кризата се одвива во момент кога инвеститорите се прашуваат дали милијардите вложени во ВИ-инфраструктура имаат надуена „пена“ или балон. Некои аналитичари предвидуваат чистење на пазарот, при што само најголемите и финансиски најсилните компании ќе можат да ги издржат повисоките цени.

Еден директор од индустријата за мемориски чипови за Reuters изјави дека недостигот ќе ги одложи идните проекти за дата-центри. За нов капацитет му требаат најмалку две години да се изгради, а производителите се плашат да не претераат со инвестициите и да останат со празни фабрики ако сегашниот бран на побарувачка с splaсни.

Samsung и SK Hynix објавија инвестиции во нови капацитети, но не прецизираа колку од производството ќе оди во HBM, а колку во конвенционална меморија.

SK Hynix им кажал на аналитичарите дека недостигот на меморија ќе трае до крајот на 2027, наведува Citi во ноемвриски извештај.

„Во моментов добиваме толку многу барања за испораки на меморија од толку многу компании, што сме загрижени како ќе можеме да одговориме на сите. Ако не успееме да ги снабдиме, тие може да се соочат со ситуација во која воопшто нема да можат да работат“, рече Chey Tae-won, претседател на SK Group, матична компанија на SK Hynix, на индустриски форум во Сеул минатиот месец.

OpenAI во октомври потпиша првични договори со Samsung и SK Hynix за снабдување со чипови за проектот Stargate, кој до 2029 би барал до 900.000 вафери месечно. Тоа е околу двојно од сегашното глобално месечно производство на HBM, рече Chey.

Samsung изјави за Reuters дека внимателно го следи пазарот, но не коментира цени или односи со клиенти. SK Hynix вели дека го зголемува капацитетот за да одговори на растечката побарувачка за меморија.

Microsoft одби да коментира, а ByteDance не одговори конкретно на прашањата за притисокот врз снабдувањето. Micron и Google не одговорија на барањата за коментар.

„Просиме“ за снабдување

По појавата на ChatGPT во ноември 2022, која го запали бумот на генеративната ВИ, глобалната трка за изградба на ВИ-дата-центри ги натера производителите на меморија да пренасочат повеќе производство кон HBM, која се користи во моќните ВИ-процесори на Nvidia.

Конкуренцијата од кинески производители на понискослојна DRAM, како ChangXin Memory Technologies, дополнително ги туркаше Samsung и SK Hynix да го забрзаат преминот кон производи со повисока маржа. Двете јужнокорејски фирми држат околу две третини од пазарот на DRAM.

Samsung во мај 2024 им кажал на клиентите дека планира да прекине со производството на еден тип DDR4-чипови – постар вид што се користи во ПК-компјутери и сервери – до крајот на оваа година, според писмо во кое Reuters имал увид. (Компанијата подоцна го смени курсот и ќе го продолжи производството, велат два извора.) Во јуни, Micron соопшти дека ги известил клиентите дека ќе престане со испораки на DDR4 и соодветниот LPDDR4 – вид што се користи во смартфони – во рок од шест до девет месеци.

ChangXin исто така во голема мера прекинал со DDR4-производство, рече еден извор. Фирмата не коментираше.

Овој зафат, меѓутоа, се совпадна со циклус на замена на опремата во традиционалните дата-центри и ПК-компјутери, како и со посилна од очекуваната продажба на смартфони, кои се потпираат на конвенционални чипови.

„Гледано наназад, може да се каже дека индустријата беше фатена неподготвена“, вели Dan Hutcheson, старешински истражувач во TechInsights.

Samsung минатиот месец ги зголеми цените на серверската меморија и до 60%, објави претходно Reuters. Jensen Huang, директорот на Nvidia, кој во октомври потпиша договори и јадеше пржено пилешко со претседателот на Samsung Electronics Jay Y. Lee за време на посета на Јужна Кореја, призна дека скокот на цените е значителен, но рече дека Nvidia си обезбедила значителни количини.

Google, Amazon, Microsoft и Meta во октомври побарале од Micron „отворени нарачки“, ветувајќи дека ќе земат толку колку што компанијата може да испорача, без оглед на цената, според двајца упатени.

Кинеските Alibaba, ByteDance и Tencent, исто така, притискаат врз добавувачите, испраќајќи директори во Samsung и SK Hynix во октомври и ноември за да лобираат за поголеми квоти, велат истите извори и уште еден соговорник.

„Сите буквално молат за снабдување“, кажа еден од нив.

Кинеските фирми не одговорија конкретно на прашањата за кризата со чиповите. Nvidia, Meta, Amazon и OpenAI не одговорија на барањата за коментар.

Во октомври, SK Hynix соопшти дека сите негови чипови се распродадени за 2026 година, додека Samsung изјави дека веќе обезбедил клиенти за HBM-чиповите што ќе се произведуваат догодина. Двете компании го шират капацитетот за да одговорат на ВИ-побарувачката, но новите фабрики за конвенционална меморија нема да бидат готови до 2027 или 2028.

Акциите на Micron, Samsung и SK Hynix годинава поскапеа на бранoт од побарувачката за чипови. Во септември Micron прогнозираше приходи за првиот квартал над очекувањата на пазарот, додека Samsung во октомври пријави најголема квартална добивка во повеќе од три години.

Консултантската фирма Counterpoint Research очекува цените на напредната и постарата меморија да пораснат за 30% до крајот на четвртиот квартал и можеби уште 20% во раниот дел од 2026.

Шок за цените на смартфоните

Кинеските производители на смартфони Xiaomi и Realme предупредија дека можат да бидат принудени да ги зголемат цените.

Francis Wong, маркетинг директор на Realme за Индија, изјави за Reuters дека стрмниот раст на цените на меморијата е „невиден од појавата на смартфоните“ и би можел да ја натера компанијата да ги зголеми цените на уредите за 20%–30% до јуни.

„Некои производители ќе штедат на камери, некои на процесори, некои на батерии“, рече тој. „Но трошокот за складирање (меморија) е нешто што сите мора целосно да го апсорбираат; нема начин да го префрлате.“

Xiaomi за Reuters рече дека ќе ги компензира повисоките трошоци за меморија со поскапи телефони и поголем удел на премиум модели, додавајќи дека другите бизниси во групацијата ќе помогнат да се амортизира ударот.

Во ноември, тајванскиот производител на лаптопи ASUS рече дека има околу четири месеци залихи, вклучувајќи и мемориски компоненти, и дека по потреба ќе ги прилагоди цените.

Winbond, тајвански производител на чипови со околу 1% удел на DRAM-пазарот, беше меѓу првите кои најавија проширување на капацитетите за да ја задоволат побарувачката. Одборот на директори во октомври одобрил остро зголемување на капиталните трошоци на 1,1 милијарди долари.

„Многу клиенти ни доаѓаат и велат: ‘Навистина ни треба вашата помош’, а еден дури побара шестгодишен долг рок договор“, изјави претседателот на Winbond, Pei-Ming Chen.

Навалица на трговците

Во токискиот технолошки кварт Акiхабара, продавниците воведоа ограничувања за купување мемориски производи за да го спречат претекувањето и складирањето. Табла пред PC-продавницата Ark известува дека од 1 ноември купувачите можат да купат најмногу вкупно осум производи од категориите хард-дискови, SSD-дискови и системска меморија. Ark одби да коментира.

Продавачите во пет продавници рекоа дека недостигот ги турнал цените нагоре во последните недели. Во некои дуќани, една третина од артиклите биле распродадени.

Производи како 32-гигабајтна DDR5-меморија – популарна меѓу гејмерите – се продаваат за над 47.000 јени, во споредба со околу 17.000 јени во средината на октомври. Поскладните комплети од 128 гигабајти се повеќе од удвоени, на околу 180.000 јени.

Поскапувањата ги туркаат купувачите кон вториот, половен пазар – што им оди во прилог на луѓе како Roman Yamashita, сопственикот на продавницата iCON во Акiхабара, кој вели дека бизнисот со продажба на користени PC-делови му „цвета“.

Eva Wu, менаџер за продажба во трговецот со компоненти Polaris Mobility во Шенжен, вели дека цените се менуваат толку брзо што дистрибутерите издаваат понуди како берзански брокери, со рок на важност од еден ден – а понекогаш и еден час – наместо месечни, како пред кризата.

Во Пекинг, една продавачка на DDR4 изјави дека натрупала 20.000 парчиња во очекување на понатамошно поскапување.

Околу 6.000 милји подалеку, во Калифорнија, Paul Coronado вели дека месечната продажба во неговата компанија Caramon, која продава рециклирани, понискослојни мемориски чипови извадени од стари сервери во дата-центри, нагло пораснала од септември. Речиси сите производи сега ги купуваат посредници од Хонгконг, кои потоа ги препродаваат на клиенти во Кина, вели тој.

„Правевме околу 500.000 долари месечно“, рече Coronado. „Сега сме на 800.000 до 900.000.“