Шпанската економија доживува силен раст, поттикнат од глобалниот пораст на услужниот сектор, првенствено туризмот, со што се надмина долгорочната стагнација на јапонската економија.
Она што некогаш изгледаше невозможно, сега стана реалност: според податоците од Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), Шпанија ја престигна Јапонија – членка на групата развиени земји Г7 – во однос на БДП по глава на жител.
Сепак, оваа статистика не значи дека вкупната вредност на стоките и услугите произведени од Шпанија е поголема од онаа на Јапонија. Меѓутоа, кога БДП се дели со населението и се изразува во американски долари, резултатот е дека БДП по глава на жител на Шпанија е поголем.
Во 2025 година, БДП по глава на жител на Јапонија изнесуваше 33.960 долари, додека на Шпанија беше 36.190 долари. Веќе во 2024 година, таа бројка беше малку во корист на Шпанија.
„Оваа разлика има своја реална основа, но и важна статистичка ограда“, објаснува Ангел Талавера, раководител на одделот за европска економија во Оксфорд Економикс.
Иако економијата на Шпанија е една од најбрзо растечките, „оваа бројка е силно под влијание на девалвацијата на јапонскиот јен“, изјави тој за Euronews Business, пренесува Capital.
Јапонскиот јен ослабе за дури 40 проценти од 2021 година, па дури и ако номиналниот БДП во јапонска валута остане ист, изразен во долари – резултатот е 40 проценти помал.
Ова ги направи економските индикатори на Јапонија да изгледаат значително послаби во меѓународните споредби.
Шпанија предводи во еврозоната
Економијата на Шпанија се очекува да порасне за 3,2 проценти во 2024 година – повеќе од Франција, Германија и Италија, трите најголеми економии во еврозоната. Германија, на пример, забележа пад од 0,2 проценти.
Главните двигатели на растот на Шпанија се силната домашна побарувачка, обновениот туризам и услужниот сектор, објавува Investor me.
Услужниот сектор сочинува над две третини од шпанската економија, а неговиот пораст е клучот за новостекнатиот економски моментум.
„Глобалниот туризам и донесе значително поголема корист на Шпанија отколку на Јапонија“, рече Метју Герткен, главен геополитички стратег во BCA Research.
Исто така, растот на Шпанија беше поддржан од пониските цени на енергијата во споредба со остатокот од Европа, растот на населението и државните субвенции.
Герткен истакнува дека успехот на Шпанија се должи и на „бруталните реформи“ по должничката криза, вклучително и намалувањето на работничките права и намалувањето на трошоците за отпуштање, што ја зголеми конкурентноста и продуктивноста.
Јапонија – стагнација и демографски проблеми
За разлика од Шпанија, јапонската економија се соочува со „скаменет пазар на трудот“, што резултира со ниска продуктивност.
Иако е четврта најголема економија во светот, Јапонија го загуби третото место од Германија минатата година, а оваа година се очекува да биде престигната од Индија.
БДП на Јапонија едвај порасна во последните три децении. Пандемијата ја погоди уште повеќе – во 2020 година беше забележан пад од 4,2%.
Истражувачкиот центар „Нико“ во Јапонија предупредува дека земјата страда од недостаток на иновации. Во 2000 година, Јапонија имаше втор највисок БДП по глава на жител во светот – веднаш зад Луксембург. Денес падна на 38-мо место.
Во првиот квартал од 2025 година, јапонската економија забележа пад, поради слабиот извоз, ниската домашна побарувачка, зголемената инфлација и бавното индустриско производство. Американските царини ја влошуваат ситуацијата уште повеќе.
Дополнително, Јапонија се соочува со демографска криза: стареењето на населението предизвикува хроничен недостиг на работна сила и зголемување на трошоците за социјална помош.
Дали успехот на Шпанија е долгорочен?
Економиите засновани на услуги, како што е Шпанија, имаат добри перспективи за иднината, бидејќи глобалните потрошувачки трендови сè повеќе се движат кон тој модел.
Уделот на услугите во глобалниот БДП се зголеми од 53% на 67% помеѓу 1970 и 2021 година, според податоците од Светската трговска организација (СТО).
Според ММФ, се предвидува дека Шпанија ќе го задржи своето водство пред Јапонија во однос на БДП по глава на жител до 2030 година. Доколку продолжат сегашните трендови, Шпанија тогаш ќе има над 42.300 долари по глава на жител, додека Јапонија ќе остане на околу 41.700 долари.