Само Велика Британија, Австралија и Норвешка планираат да го намалат производството на нафта и гас до 2030 година

Владите ширум светот го зголемуваат производството на јаглен, гас и нафта, што ќе ги направи климатските цели недостижни, покажуваат новите податоци.

Земјите се сè уште далеку од намалување на зависноста од фосилни горива, и планираат повисоки нивоа на производство за наредните децении, за разлика од проекциите во 2023 година, кога последен пат беа собрани споредливи податоци. Ова зголемување е спротивно на обврските што земјите ги презедоа на климатските самити на ОН за транзиција од фосилни горива и постепено намалување на производството, особено на јаглен.

Доколку се случи целата планирана нова екстракција, светот ќе произведе повеќе од двојно поголема количина на фосилни горива во 2030 година отколку што би било во согласност со одржувањето на зголемувањето на глобалната температура на 1,5 Целзиусови степени над прединдустриските нивоа.
Емили Гош, директорка на програмата во Стокхолмскиот институт за животна средина (СЕИ) во САД, вели дека производството на фосилни горива требаше да го достигне својот врв и да почне да опаѓа, но одложувањето секоја година значително го зголемува притисокот врз климата.

Таа рече дека е потребна итна корекција на курсот од владите, но сегашното и планираното прекумерно производство на фосилни горива значи дека светот го троши преостанатиот јаглероден буџет – количината што може да се испушти без трајно да се надмине прагот од 1,5 Целзиусови степени – со брзо темпо.

Извештајот за производствениот јаз 2025, од СЕИ, тинк-тенкот Климатска аналитика и Меѓународниот институт за одржлив развој, анализираше 20 големи производители на фосилни горива низ целиот свет, вклучувајќи ги САД, Русија, Саудиска Арабија, Кина, Канада, Бразил, Австралија и Велика Британија, кои заедно претставуваат околу 80 отсто од глобалното производство на фосилни горива.

Само Велика Британија, Австралија и Норвешка планираат да го намалат производството на нафта и гас до 2030 година, во споредба со нивоата од 2023 година. Единаесет од 20-те анкетирани земји ги зголемија своите планови за производство на фосилни горива откако последен пат беа анализирани во 2023 година.
Неколку земји планираат барем да го намалат производството на јаглен, вклучувајќи ги Кина, САД, Германија и Индонезија, но, Индија, Русија, Колумбија и Австралија ќе го зголемат.

Побарувачката за фосилни горива е исто така клучна – земјите мора да се стремат кон обновлива енергија и поефикасно да ја користат енергијата за да ја елиминираат потребата од ново производство на нафта, гас и јаглен.

Како што транспортот, греењето и другите функции стануваат електрифицирани, потребна е помалку примарна енергија, бидејќи електрификацијата е многу поефикасна. Но, помалата побарувачка за фосилни горива би можела да ги направи и поевтини, поттикнувајќи ефект на враќање.

„Ние сме во подножјето на енергетска транзиција што ќе ја преобликува побарувачката за фосилни горива. Но, многу влади размислуваат во смисла на свет каде што енергетската транзиција се случува многу постепено. Постои голема опасност, гласот на лобито за фосилни горива станува погласен и нè спречува да ја одвратиме оваа промена кон почиста, подобра, позелена економија. Тоа би довело до климатски хаос или значителни негативни економски влијанија“, вели Нил Грант, од „Климатска аналитика“.

Сите земји се согласија на состанокот на ОН за климата КОП26 во 2021 година да го намалат јагленот. Првичната обврска беше да се намали постепено, иако без временска рамка, но интервенцијата во последен момент од страна на Кина и Индија резултираше со прифаќање на послабиот текст. На самитот КОП28 во Дубаи во 2023 година, земјите се согласија да се откажат од фосилните горива, иако без да прецизираат што би значело тоа во пракса.

Дерик Броехоф, главен автор на извештајот објавен денеска вели дека во 2023 година, владите формално ја признаа потребата да се откажат од фосилните горива за да се ублажат климатските промени. Но, како што покажува извештајот, додека многу земји се обврзаа на транзиција кон чиста енергија, многу други се чини дека се заглавени користејќи прирачник зависен од фосилни горива, планирајќи уште поголемо производство отколку што беше пред две години.
Извештајот за производствениот јаз 2025 година доаѓа во време кога светските лидери се подготвуваат да се сретнат со генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, во Њујорк оваа недела на маргините на Генералното собрание на ОН.

Гутереш ќе ги повика земјите да се обврзат со нови обврски за намалување на емисиите на стакленички гасови пред самитот КОП30 во Бразил овој ноември. Според Парискиот договор од 2015 година, владите мора да поднесат нови национални планови оваа година, во кои ќе ги наведат своите планови до 2035 година.

Но, шефот на ОН за клима, Сајмон Стил, веќе изјави за Гардијан дека националните планови би биле несоодветни за да го одржат светот во рамките на границата од 1,5 Целзиусови степени. Наместо тоа, ОН се надева дека земјите ќе се договорат за начини за зајакнување на своите обврски во иднина и за вклучување на други сили, како што се инвестициите во приватниот сектор.