Извештајот на ПвЦ (PwC), една од најголемите светски ревизорски и консултантски фирми, за најголемите компании во светот според пазарната капитализација покажува драматична промена во глобалната распределба на моќта. За прв пат во историјата, нема европска компанија меѓу 25-те најголеми компании во светот. Доминацијата на американските технолошки гиганти стана апсолутна, додека европските компании потонаа на позиции што беа незамисливи дури и пред една деценија.

Додека САД и Кина брзо инвестираат во вештачка интелигенција, чипови и дигитални платформи, европската економија останува оптоварена со бавна бирократија и ниски инвестиции. Доколку трендот не се промени, старата индустриска сила би можела да се претвори во технолошки набљудувач на сопствениот економски пад.

Американските гиганти ја зацврстуваат доминацијата

Во првите 20, речиси секоја позиција ја држат американски компании. Епл го врати првото место со пазарна капитализација од 3,34 билиони долари, пред Мајкрософт (2,79 билиони долари) и Нвидиа (2,64 билиони долари). Следат Амазон, Алфабет, Мета и Беркшир Хатвеј- сите од САД – додека единствениот член кој не е од САД меѓу првите десет останува Сауди Арамко на шестото место.

Американските компании сочинуваат 73% од вкупната вредност на 100-те најголеми компании во светот, или повеќе од 31 билион долари. Кина и Хонг Конг заедно заземаат 11 места со вкупен раст од 51%, додека Европа забележа пад на вредноста од 13,6% и изгуби уште две компании од листата.

Европа го губи моментумот

Најголемата европска компанија, ЛВМХ (LVMH Moët Hennessy Louis Vuitton), е само на 29-то место со пазарна капитализација од 309 милијарди долари, што е пад од 31% во споредба со минатата година. Следуваат САП (31-во место, 308 милијарди долари) и Новонордиск (33-то место, 302 милијарди долари), чии акции се преполовија откако данскиот фармацевтски гигант изгуби дури 47% од својата пазарна вредност.

Францускиот Хермес е на 36-то место, а холандскиот АСМЛ, некогаш гордост на европската технолошка индустрија, падна на 42-ро место по пад на капитализацијата од 32%.

Севкупно, Европа сега учествува со само 8% во вкупната пазарна вредност на 100-те најголеми компании во светот, што е четири пати помалку од пред четвртина век, кога нејзиниот удел беше околу 30%.

САД, Кина и Саудиска Арабија се на првите три места во однос на националното богатство. Германија забележа раст од 78% благодарение на САП, Сименс и Дојче Телеком, но ова не беше доволно за ниту една од овие компании да влезе во првата четвртина од листата.

Големите седум

Извештајот на ПвЦ потврдува дека таканаречените „Величествени седум“ – Епл, Мајкрософт, Нвидиа, Алфабет, Мета, Амазон и Тесла – остануваат центар на глобалниот капитализам. Седумте од нив сочинуваат 35% од вкупната вредност на сите 100 најголеми компании, или речиси 15 трилиони долари пазарна капитализација.

„Клубот од билиони долари“ сега има осум членови: ним им се придружуваат Сауди Арамко и Беркшир Хатавеј, првиот финансиски конгломерат во историјата со пазарна вредност од над 1 билион долари.

И покрај забавувањето на растот на технолошките акции, американскиот сектор за информатичка технологија останува најголемиот поединечен сегмент во светот – со 22 компании и вкупна вредност од 13,9 билиони долари. По него следуваат финансиите (6,3 билиони долари) и комуникациските услуги (5,6 билиони долари).

Што тргна наопаку во Европа

Според ПвЦ, главните причини за европскиот пад лежат во послабите инвестиции во нови технологии, демографскиот пад и високите трошоци за енергија, кои се во просек за 30% повисоки отколку во САД. Покрај тоа, бавниот бирократски систем и претерано комплицираната регулатива ги забавуваат иновациите и развојот на пазарите на капитал.

Европските компании традиционално се силни во индустријата, фармацевтската индустрија и луксузните производи, но овие сектори губат место во дигиталната економија доминирана од американски и азиски гиганти.

Симбол на европската слабост е падот на АСМЛ – единствената вистински глобална технолошка компанија од континентот – чии акции изгубија речиси една третина од својата вредност, и покрај растот на побарувачката за чипови. Истото важи и за Новонордиск, која, по еуфоријата околу лековите за слабеење, доживеа остар пресврт и пад од речиси 50% во вредност за една година.

Кина и САД зајакнуваат, додека Европа стагнира

Додека европските берзи паѓаат, кинеските и американските компании доживуваат експлозивен раст. Кинескиот технолошки сектор порасна за 51%, а нови играчи како Шаоми (Xiaomi) и BYD влегоа во глобалните Топ 100 со раст од 233% и 96% за само една година.

Од друга страна, САД додадоа пет нови компании на листата, вклучувајќи ги АТиТ (AT&T) и Палантир технолоџис (Palantir Technologies), додека Интел и Фајзер испаднаа.

Новиот светски поредок на капиталот

Вкупната пазарна вредност на сто од најголемите компании во светот достигна 42,6 милијарди долари, што е за 7% повеќе од претходната година. Сепак, растот е значително побавен отколку во 2024 година, кога изнесуваше 27%.

ПвЦ заклучува дека наредните години би можеле да донесат поумерен раст во согласност со нивоата пред пандемијата, бидејќи пазарите влегуваат во фаза на стабилизација по повеќегодишен бран на технолошка еуфорија и монетарна експанзија.