„Инфлацијата се удвои. Сега купувам едно на пазарот за истите пари што купував два“, вели Елиф Ајден, 25-годишна студентка. И не е само таа. Многумина на ист начин го опишуваат скокот на нивните дневни трошоци.

Но, самите производители секојдневно се борат со инфлацијата во Турција. Според Турскиот статистички институт, цените на производите за широка потрошувачка во октомври во споредба со почетокот на годината пораснале за речиси 20 отсто, но многумина веруваат дека ниту овие алармантни официјални бројки не ја одразуваат реалноста. Според независна експертска група, за една година стоките за широка потрошувачка поскапеле не за 20%, туку за речиси 50%, пишува Емре Езер.

Економистите предвидуваат дека потрошувачите ќе се чувствуваат уште поболно во наредните денови. Озлем Дериџи Сенгул смета дека цените на храната и енергијата ќе продолжат да растат со иста стапка. Тој објаснува дека производителите сè уште не ги пренеле на потрошувачите нивните реални зголемени производни трошоци, но оваа воздржаност може да трае најмногу три месеци.

Ајдан Савур, 30-годишен специјалист за дигитален дизајн, вели дека го чувствува растот на цените. Иако неговата плата редовно се зголемува, куповната моќ на Ејдан постојано се намалува: „За една година мојата куповна моќ се преполови“, вели тој.

Најбрзо растат цените на прехранбените производи како доматите и пиперките – само во октомври пораснале за околу една третина. А поскапувањето на храната најмногу ги погодува луѓето кои работат со минимална плата. Во последните шест години во турски лири се удвои, но во евра всушност падна од 332 на 252.

Скапата храна ги принудува потрошувачите во Турција дури и да го променат начинот на живот. Сега ја сведуваат потрошувачката само на основни потреби, се друго за нив е непотребен луксуз. Месото, кое долго време беше централен елемент во турската кујна, сега се помалку е застапено на трпезата. Цената на меленото говедско месо се зголеми за најмалку 30%, а говедските стекови и филети – дури и за 60%.

Гуркан Коер, 41-годишен индустриски работник, изјави дека неговата плата повеќе не е доволна за да ги покрие дневните трошоци. „Веќе не купуваме месо. Најмногу треба да добиваме пилешко еднаш месечно. Дури и маслинките поскапеа речиси двапати“, се жали Гуркан Кјор.

Но, од поскапувањето не страдаат само потрошувачите, туку и сопствениците на продавници, услужниот сектор и производителите. Месарот Адем Косен од Истанбул тврди дека само минатата година цените на месото скокнале за 60 отсто.

„Но, ако ги зголемиме цените на месните производи за толку, ќе ги избркаме муштериите. Така, принудени сме да си го намалуваме профитот.“ по производна цена, без никаков профит.

Економистот Арда Тунџа смета дека оваа непријатна ситуација ја поткопува довербата на Турците во официјалните институции. Затоа што цените што луѓето ги гледаат на пазарот воопшто не се совпаѓаат со официјалните бројки на Заводот за статистика.

„Турција донесе голем број погрешни одлуки на полето на монетарната политика. И се чини дека никој повеќе не се грижи за средната класа. Приходите на луѓето постојано се намалуваат. Високата инфлација формира сосема нова социјална класа“, објасни Арда Тунџа. Тој додаде дека групите со највисоки приходи повеќе не изгледаат заинтересирани за наоѓање нови работни места, бидејќи имаат добра корист од инфлацијата.

„Како резултат на тоа, луѓето со ниски приходи стануваат сè посиромашни и посиромашни“, рече тој.

Тунџа потсетува дека во последните 7-8 години турската економија порасна, но приходите на луѓето паднаа. „Економскиот раст не му користи на општеството“, рече тој. „Им свртевме грб на политиките за одржливост.