Кина дава најмалку двојно повеќе пари за развој на други земји отколку САД и другите светски сили. Најголем дел од тие пари се ризични заеми со високи каматни стапки на кинеските државни банки, пишува Би-Би-Си.

Сумите што Кина ги позајмува на тој начин се поневеројатни, бидејќи токму таа земја неодамна доби меѓународна хуманитарна помош.

Истражувачката лабораторија AidData, која работи во рамките на Универзитетот Вилијам и Мери во американската сојузна држава Вирџинија, утврди дека Кина финансирала 13.427 инфраструктурни проекти во 165 земји со заеми и донации во вредност од дури 843 милијарди долари.

Најголем дел од тие пари се поврзани со транснационалниот проект за развој „Појас и пат“, кој беше започнат во 2013 година од актуелниот кинески претседател Си Џинпинг. „Појас и пат“ се смета за клучна компонента на стратегијата за надворешна политика на Кси, а фактот дека иницијативата беше вклучена во Уставот на Народна Република Кина во 2017 година, сведочи за нејзината важност за Кина. Критичарите на проектот стравуваат дека многу земји што ги користат парите за развој на сопствена инфраструктура може да се најдат во долгови поради високите каматни стапки денес или утре.

Истражувачите на AidDate веќе четири години ги истражуваат патеките на кинеските заеми и донации, а исто така велат дека кинеските министерства често им се јавуваат за да дознаат како се трошат кинеските пари во странство, пренесува хрватски Јутарњи лист.

„Постојано ни се јавуваат и велат дека ние сме единствените што се занимаваат со тоа и дека овие информации не им се достапни“, рече извршниот директор на AidDate, Бред Паркс.

Железницата што ги поврзува Кина и Лаос често се наведува како еклатантен пример за кинеско задолжување што не може да се најде во сметководствените книги.

Откако договорот со Кина заврши во „ѓубре“

Политичарите дебатираат со децении како би било доколку југозападниот дел на Кина, поврзан со копно, е поврзан со Југоисточна Азија. За време на секоја од овие дискусии, инженерите посочија дека таквата железница ќе биде прескапа затоа што шините ќе треба да се постават во ридско подрачје и затоа ќе треба да се изградат многу мостови и тунели. Покрај тоа, Лаос е една од најсиромашните земји во регионот и во никој случај не може да си дозволи таков потфат.

Тука на сцена стапуваат амбициозните кинески банкари. Благодарение на договорот меѓу неколку кинески државни компании и конзорциум државни банки, железничката пруга од 5,9 милијарди долари ќе започне со изградба во декември.

За да може Лаос да учествува во проектот и да го плати својот дел, мораше да позајми 480 милиони долари од кинеската Ексимбанк. Лаос е гаранција дека ќе го отплати заемот како дел од својот приход од експлоатацијата на поташа (калиум карбонат), еден од ретките приходи што воопшто ги има.

Поголемиот дел од железницата е во сопственост на деловна група во која Кина има доминантна позиција, а владата на Лаос е одговорна за долгот на железницата. Поради тоа, агенциите за кредитен рејтинг на Лаос го намалија рејтингот во категоријата „ѓубре“ (агенциите Стандард и Пурс и Фич сметаат дека рејтингот од ББ + до Д е „ѓубре“).

Лаос беше на работ на банкрот во септември 2020 година, па продаде дел од својата енергетска мрежа на Кина за 600 милиони долари со цел кинеските заемодаватели да и овозможат да го рефинансира својот долг. Се се случи пред воопшто да биде пуштена во употреба пругата.

Клаузули за тајност

Железницата во Лаос не е единствениот ризичен проект финансиран од кинеските државни банки. AidData вели дека земјите со низок и среден приход се уште се свртуваат кон Кина кога им се потребни заеми.

„Кина издвојува околу 85 милијарди долари за финансирање на меѓународниот развој во просек годишно. Заради споредба, САД во просек издвојуваат околу 37 милијарди за истата намена “, рече Паркс.

Кога станува збор за финансирање на развојот, Кина троши многу повеќе пари отколку сите други земји, а AidData вели дека подемот на Пекинг на таа позиција бил „неверојатен“.

За разлика од западните земји, кои беа натерани во долгови од нациите на кои им позајмуваа пари, главно африкански земји, Кина не финансира развојни проекти со државни пари, туку со пари на државните банки. Затоа, овие заеми не се појавуваат како долг во официјалните податоци. Кинеските државни институции не се споменуваат во договорите склучени од кинеските државни банки, клаузулите за тајност кријат други детали од договорот. AidData вели дека непријавениот долг на Кина изнесува 385 милијарди долари, пишува Би -Би -Си.

Исто така, кинеските заемодаватели бараат необични гаранции од земјите и другите субјекти кои позајмуваат пари од нив. Се чини дека од заемопримачот се повеќе се бара да ги даде како гаранција парите што ги заработуваат или ќе ги заработат со продажба на природни ресурси.

На пример, договорот потпишан со Венецуела вели дека заемодавец од Венецуела ќе ги плати парите во странска валута што ги заработува со продажба на нафта директно на банкарска сметка контролирана од Кина. Доколку една рата од заемот не се врати навреме, кинескиот заемодавател може веднаш да подигне готовина од таа сметка.