Најразвиените економии јавно предупредуваат на опасностите од непријателско преземање во сегашната криза. Предупредувањата се однесуваат особено на компаниите во стратешки важните индустрии. Тешко дека ќе има значителни преземања во регионот, било да се тие пријателски или непријателски расположени. Делумно затоа што сè што требаше да се преземе е веќе преземено.

Почетокот на вториот дел од годината беше обележан со нагло зголемување на спојувањата и аквизициите (M&A) на глобалниот пазар. Во текот на јуни и јули беа реализирани аквизиции со индивидуална вредност поголема од 300 милијарди американски долари, што е двојно поголема од вредноста на ваквите трансакции во споредба со пролетните месеци, а за само месец и половина беа спроведени осум трансакции во вредност од над 10 милијарди долари.

Американските компании во пораст

Овој скок во активностите за М & А беше неочекуван, проценуваат аналитичарите на Голдман Сакс, имајќи предвид дека пандемијата го прекина шестгодишниот раст на овој сегмент од пазарот, бидејќи компаниите ги суспендираа сите планови за проширување на нивниот бизнис. Но, со обновување на цените на акциите, спојувањата и превземањата одеднаш станаа релевантни, а повеќето од највредните беа преземени од американски компании.

Аналитичарите на американската инвестициска банка „Ситигруп“ очекуваат дека во следните месеци на глобалниот пазар ќе доминираат големи стратешки преземања, спојувања на компании во индустриите кои се најтешко погодени од пандемијата и дека инвестициите на инвестициските компании ќе растат. Швајцарската банка УБС исто така предвидува дека некои компании ќе се обидат полесно да ги надминат економските шокови предизвикани од пандемијата со активности за М & А.

Дури и НАТО предупредува на непријателско преземање

За разлика од консензуалните спојувања и превземања, од кои наплив не очекуваа повеќето аналитичари, за ризиците од непријателско преземање започна да се разговара во екот на првиот бран на пандемијата, веднаш по падот на берзата. Во западните земји се упатуваше алузија на Кина, која уште пред кризата со Ковид-19 беше именувана како закана за локалните економии поради преземањето на се поголем број на локални компании, така што усвојувањето на одредени регулативи би ја ограничило одбраната на стратешки важните индустрии.

Затоа, не треба да изненадува што еден воен сојуз – НАТО – беше меѓу првите што јавно предупреди на ризиците од непријателско преземање во коронакризата. Европската комисија реагираше на ист начин, додека Германија беше меѓу првите што презеде мерки кои делумно беа насочени кон спречување на потенцијално непријателско преземање.

Границите се таму каде што се границите на големите компании

Бранислав Јоргиќ, сопственик на „брокер Јоргиќ“, вели дека ваквите реакции не изненадуваат и потсетува дека во нашиот регион, некогаш економски најмоќниот човек, Ивица Тодориќ, рече дека „границите на Хрватска се таму каде што се пазарите на Агрокор“.

Почетокот на кризата беше идеална за непријателско преземање бидејќи индексите на акции паднаа низ целиот свет. Индексот DAX, кој ја мери вредноста на германските компании, падна од 13.800 на 8250 поени или 40 проценти во рок од 30 дена.

„Затоа германската држава го засили надзорот над компаниите на берзата, го предупреди менаџментот со опасноста од непријателско преземање, особено оние што можат да ги преземат кинеските компании“, вели Јоргиќ, наведувајќи како пример дека Кинезите веќе поседуваат 14,5 проценти од акциите на „Дајмлер-Мерцедес“.

Оттаму, властите обезбедија поддршка и за национално значајната авиокомпанија „Луфтханза“, чија вредност на акциите падна од 22 на седум евра. Компанијата, која лани оствари приходи од 36,4 милијарди евра и профит од 1,2 милијарди евра, вредеше само три милијарди евра во март 2020 година. Германската држава одобри девет милијарди евра помош, три преку заеми и шест преку набавка на акции, па стана сопственик на 20% од оваа компанија.

Интервенционизам на државата без сопирачки

Оваа криза ќе остане запаметена по државниот интервенционизам, кој веќе нема кочница и ги уништува сите либерални теории како домино. Огромни пакети за финансиска помош, исто така, спречија неликвидност во сектори кои речиси целосно ги загубија приходите како резултат на пандемијата.

Ваквата реакција на централните банки ги запре масовните банкроти што сигурно би се случиле во воздушниот транспорт, туризмот, хотелската индустрија, крстаречката индустрија, посочува Ненад Гујаничиќ, главниот брокер во компанијата Моментум секјуритис.

„Како резултат, акциите закрепнаа блескаво од драстичниот пад во март и април од околу 35 до 40 проценти и сега се близу до нивото пред кризата, со некои сектори, како што е ИТ, дури и над него“, рече Гујаничиќ. .

Во регионот има повеќе приказни за непријатели отколку за пријатели

Соговорниците на списанието „Бизнис и финансии“ предвидуваат дека нема да има значајни аквизиции во регионот и во Србија, ниту пријателски ниту непријателски, делумно затоа што сè што требаше да се преземе е веќе преземено.

Драгана Радушиновиќ Тафра, колумнист на порталот „Директен“ од Хрватска и писател, потврдува дека во таа земја се зборува многу повеќе за непријателски преземања отколку што се случуваат. Последната беше за компанијата Краш, во која учествуваа српскиот бизнисмен Небојша Шарановиќ, сопственик на Капа Стар лимитид и Браќата Пивац од Вргорац.

Компанијата сепак најде „пријателско“ преземање. Сепак, постојат и елементи за вечно сомневање дека во тој случај станувало збор за нешто договорено покачување на крајната цена за уделот платен од Браќата Пивац. Да не им се „случеше“ Шарановиќ, Пивци ќе потрошеше многу помалку пари на акциите на Краш “, објаснува таа и додава дека пред околу една деценија непријателските преземања беа поврзани со случаите на Плива и Подравка, кои прераснаа во големи регионални скандали.

Скромни залихи за пливање низ рецесијата

Бидејќи коронакризата ја намали хрватската економија, особено туризмот, кој заработува околу десет милијарди евра годишно, тој верува дека ќе има повеќе пријателски отколку непријателски превземања. Тој исто така забележува дека во Хрватска работат многу интересни компании во сектори каде лежи иднината, како што се технологија, енергија, фармација и прехранбени производи.

Хрватска потенцијално има еден „еднорог“ – компанијата Инфобип, која се подготвува да ги наведе своите акции на берзата во Њујорк, а вредноста се проценува на повеќе од милијарда евра. Сепак, тој забележува дека е под знак прашалник дали другите компании од споменатите области се воопшто глобални видливи.

Од друга страна, вели тој, ќе биде интересно да се види какви одлуки ќе донесе хрватската влада во врска со најавениот откуп на акциите на ИНА, како и можните промени во сопственоста во „Хрвата електрична енергија“ (ХЕП), како и судбината на „Кроација ерлајнс“, која државата вети дека ќе ја спаси повторно.

„Хрватските компании главно се слабо капитализирани, нивната ликвидност е мала, а малку од нив имаат залихи за„ пливање “низ рецесијата“, истакнува нашиот соговорник од Хрватска.

Скудна понуда и за пријателите и за непријателите

Ненад Гујаничиќ објаснува дека намалената можност за какво било, дури и непријателско преземање на берзанските компании во регионот, е под влијание на плитките пазари на капитал, но и од нивните други слабости, како што е сопственичката структура на компаниите.

„Така, во Словенија, државата е сè уште значаен фактор во повеќето клучни компании, а компаниите што ги оцени како стратешки тешко дека некогаш ќе бидат приватизирани. Од друга страна, има голем број берзански компании во регионот кои имаат мнозински сопственик, што значително го намалува просторот за спојувања и превземања, без оглед дали има криза или не “, вели Гујаничиќ.

Ваква е ситуацијата и во Србија, поради што Бранислав Јоргиќ смета дека, ако ги земеме предвид компаниите што моментално се присутни на белградската берза, веќе бевме сведоци на последното непријателско преземање.

„Последното непријателско преземање беше преземањето на„ Енергопроект “, иако некои веруваат дека тоа не беше непријателски, бидејќи државата, како сопственик на 32% од акциите, не се спротивстави на тоа преземање. Последното пријателско преземање беше преземањето на Комерцијална банка, во која државата, како мнозински сопственик, постигна договор со НЛБ банка за продажба на нејзините акции. Останаа уште две важни компании, Електропривреда и Телеком, кои се мнозински државни. Ако овие компании бидат преземени – тоа ќе биде пријателско преземање, со согласност на државата “, објаснува тој.

На развиените пазари, ситуацијата е значително поинаква, па затоа аналитичарите предупредуваат дека ризикот од непријателско преземање ќе биде поголем колку што трае кризата. Посебна грижа за државите ќе биде откривањето на сè покомплицирани сопственички структури на средства, кои најчесто учествуваат во вакви активности. Затоа што кога не знаеш кој ти е непријател, не знаеш ни кога треба да се бориш.

 

Забрането превземање на содржината без претходно одобрение од редакцијата на БанкоМетар.мк