Иако масовната вакцинација укажува на крај на пандемијата, се чини дека не обезбедува имунитет против долгорочните економски штети што ги предизвика оваа чума во целиот свет. Дека не е мал покажува и јавниот долг, кој е најголем на глобално ниво од Втората светска војна и изнесува околу 277 трилиони долари, што е историски максимум.

Овој историски максимум беше спонзориран од задолженоста на многу земји за да им помогнат на своите економии со мерки, поради што долгот нагло порасна за 19,5 трилиони долари во 2020 година, што е скоро двојно повеќе од 2019 година, кога беше забележано зголемување од 10,8 трилиони долари.

Либан, Кина, Малезија и Турција се особено загрижени затоа што најголемиот пораст на долгот на нефинансискиот сектор е таму.

Токму овој факт, според предупредувањата на експертите, укажува на тоа дека најлошото допрва доаѓа и дека светот лежи на буре барут што може да експлодира и да остави несогледливи последици.

Имено, огромниот раст на државните трошоци резултираше со нагло зголемување на глобалниот долг. Централните банки засега ги одржуваат ниските стапки, но штом растат цените на позајмиците, должничката бомба може да експлодира.

Според Институтот за меѓународни финансии (IIF), кој обединува повеќе од 400 банки и кредитни организации низ целиот свет, сега сите се во долгови и на владите и на компаниите. Придонес за ваквиот тренд е фактот дека корпорациите, охрабрени од невообичаената државна поддршка на пазарот, започнаа невидена продажба на обврзници. Овие корпоративни хартии од вредност имаат многу низок рејтинг на сигурност и се само еден степен повеќе од „несигурното ѓубре“.

Според агенцијата за кредитен рејтинг „Стандард и Пурс“, инвеститорите имаат скоро 4 трилиони долари во такви обврзници. Во извештајот на IIF се наведува и дека скоро половина од зголемувањето на товарниот долг падна на напредните економии, а лидери се САД, Велика Британија, Eврозоната, Јапонија и Јужна Кореја.

Вкупниот долг на земјите во развој во третиот квартал е 250 проценти од БДП, а кинескиот 305 проценти. Долгот на развиените земји е 432 проценти. Нејасно е како глобалната економија ќе намали толку голем износ на позајмени средства во иднина без значителни негативни последици врз економската активност, особено затоа што многу земји и компании веќе не се во можност да добијат нови заеми за да ги отплатат претходните.

Експертите за ИИФ се особено загрижени за пазарите во развој, особено поради Либан, Кина, Малезија и Турција, бидејќи имаат најголем пораст на долгот на нефинансискиот сектор.

Сепак, САД собраа најмногу долг, што е опасно за светската економија. Станува збор за 335 проценти од БДП, или 80 трилиони долари. Од нив, 28 трилиони се државни заеми, така што до 2028 година, Американците ќе потрошат една петтина од државниот буџет само за камати.

ММФ предупреди дека во случај на економска криза, скоро 40 проценти од корпоративниот долг во големите економии ќе заврши со банкрот. Особено, во САД, според проценките на водечката инвестициска банка Голдман Сакс, индикаторите ќе бидат полоши отколку во 2008 година, во времето на претходниот пад на финансискиот систем.

„Седиме на должничка бомба и не знаеме кога ќе експлодира. „Штом кризата се смири и централните банки почнат да ги зголемуваат каматните стапки, светот ќе биде погоден од бран банкроти – можеби најлош од сите“, рече Емре Тифтик, експерт за кредитирање.