Во Германија има огромен недостиг од квалификувани работници – речиси во сите области. Федералната влада сака да преземе контрамерки. Бундестагот ги разгледува плановите. Колку е голем проблемот – и што треба да помогне?

Федералната влада очекува недостиг од околу 240.000 квалификувани работници до 2026 година. Според пресметките на Институтот за истражување на пазарот на трудот и професионалните истражувања (ИАБ), до 2035 година ќе има повеќе од седум милиони работници помалку.

Но, проблемот е веќе голем: минатонеделното истражување на Здружението на германските комори за индустрија и трговија (ДИХК) покажува дека повеќе од половина од анкетираните компании не можат да пополнат работни места, барем делумно, бидејќи има недостиг од работници. Во моментов има околу два милиони непополнети работни места. Како резултат на тоа се губи додадената вредност од речиси 100 милијарди евра.

Особено страдаат здравствените и социјалните услуги и логистичката индустрија. Во угостителството, недостигот на кадар доведе до ограничена понуда и скратено работно време. Недостатокот е голем и во областа на електромобилноста или обновливите извори на енергија – загрозени се важни задачи за трансформација и конкурентноста на многу компании, наведува ДИХК.

Недостигот од кадар расте и во администрацијата и во комуналните претпријатија. Според студијата на консултантската компанија за менаџмент PwC, до 2030 година ќе има недостиг од најмалку еден милион квалификувани работници.

Германската влада смета дека тоа има двоен ефект врз состојбата на квалификуваните работници: работните места кои остануваат празни не можат да се пополнат со доволен број помлади кадри. И поради стареењето на општеството кое бара поголема грижа, потребни се повеќе професионалци, на пример во областа на здравството, грижата и социјалната заштита.

Покрај забележливото стареење на општеството, со дигитализацијата и енергетската транзиција, има уште два големи општествени тренда кои играат голема улога – и кои бараат нови вештини и кадри. Федералната влада зборува за „трите големи Д“: демографија, дигитализација и декарбонизација. На краток рок, кризата предизвикана од пандемијата на коронавирус, исто така, ја влоши ситуацијата. Многу квалификувани работници во угостителството и услужната индустрија мораа да бидат отпуштени и сега не се враќаат.

Со својата стратегија за квалификувана работна сила, федералната влада сака да ги подобри рамковните услови за компаниите, претпријатијата и јавната администрација. Документот од 39 страници беше подготвен во септември, а планот беше одобрен од владата во средината на октомври.

Централниот дел на пакетот мерки се состои од поголеми можности за обука и понатамошно образование, подобар баланс помеѓу работата и приватниот живот, флексибилни транзиции кон пензионирање и полесна имиграција.

Плановите на германската владејачка коалиција, меѓу другото, вклучуваат и воведување на т.н. „карта на можности“ базирани на систем за барање работа заснован на поени за луѓе од земји надвор од Европската унија со странска професионална квалификација од најмалку две години. Критериумите за избор вклучуваат јазични вештини, професионално искуство, возраст и поврзаност со Германија.

При издавање на работна виза повеќе треба да се води сметка за работното искуство. Квалификациите добиени во земјата на потекло не мора нужно да се признаат пред влезот. За ова Владата донесе предлог-закон на крајот на ноември.

Вработените во Германија треба да можат да одат на платена обука. Дополнително, според министерот за труд Хубертус Хајл, новиот закон за доусовршување треба да обезбеди обука за младите. Секоја година околу 45.000 ученици го напуштаат училиштето без диплома. Во иднина ќе треба да се искористи сиот домашен потенцијал, рече Хејл. Нацрт-законот треба да биде разгледан во сојузната влада во наредните недели и да биде усвоен.

Решението за недостигот на квалификувани работници може да лежи и во прашањето за пензионирање. Канцеларот Олаф Шолц започна дебата за ова во декември. Тој сака што е можно помалку луѓе да се пензионираат пред да ја достигнат нормалната возраст за пензионирање. Шолц, исто така, гледа „потенцијал за зголемување“ на уделот на жените на пазарот на трудот.

Според пресметките на Федералниот институт за истражување на населението, се повеќе луѓе во Германија заминуваат во предвремена пензија. Многумина го напуштаат пазарот на труд на возраст од 63 или 64 години – многу пред стандардната возраст за пензионирање.

Пред се, добредојдени се плановите за полесно доселување. „Потребни ни се луѓе кои ќе ни помогнат да го одржиме нашиот просперитет во оваа земја“, рече претседателот на Здружението на работодавачи, Рајнер Дулгер.

За Централната асоцијација на германската градежна индустрија, „картата на можности“ и полесната имиграција за искусни професионалци би биле „важни основи за регрутирање квалификувани работници во градежништвото“.

Поддршка изразија и други здруженија. Сепак, на плановите за понатамошно подобрување се гледа критички. Сè додека не се разјаснат финансирањето, замената на отсутен работник и прашањето за враќање на работа, таков закон не е прифатлив за малите и средни претпријатија и приватните претпријатија, смета генералниот директор на Федералната асоцијација на средни претпријатија Маркус Јергер.

Германскиот сојуз на синдикати во соопштението нагласи дека „подолгото работно време, повисоката старосна граница за пензионирање и сеопфатно зголеменото вработување на работници од странство“ не треба да го намали притисокот врз компаниите. Наместо тоа, тие би морале да обезбедат подобри услови за работа и обука.

Економското крило на Унијата CDU/CSU претстави алтернативен нацрт на стратегијата на федералната влада за квалификувана работна сила. Плановите на владејачката коалиција за вработување странски квалификувани работници „ќе ги потрошат ресурсите и ќе создадат нова бирократија“, се вели во документот што го виде новинската агенција ДПА. Постојат подобри опции за насочена контрола на имиграцијата на работна сила.

Водачот на пратеничката група на АфД, Алис Вајдел зборуваше за „лабавите правила, недостатокот на контрола и најдарежливите социјални придобивки од сите земји на ЕУ“, кои првенствено привлекуваат „мигранти кои бегаат од сиромаштијата“.

Ниту Левица не гледа решение за проблемот со регрутирање работници од странство. Сузане Фершл, претставник на Левицата во германскиот Бундестаг, објасни дека причината е ширењето на ниските плати и лошите услови за работа. Пред се, потребно е „подобро придржување до колективните договори, проширување на контролите на минималната плата или забрана за издавање работници и неоправдано ограничување на договорите на одредено време“.