Животот не е фер. Најдобар пример се законите за даноци. Обичниот свет секоја година се бори да состави даночна пријава. Повеќето од нив се регистрирани каде живеат.

За големите компании составувањето даночен извештај значи многу работа и проблеми. Но, за разлика од поединците, фирмите често се активни на повеќе места за да можат да префрлаат пари и профит како што им одговара. Или можат да најдат даночни раеви каде не плаќаат ништо.

Таа можност им заштеди на американските компании многу пари во последните четири децении. Со години, даночните стапки за големите компании паѓаат низ целиот свет.

Се разбира, борбата против даночните раеви не е ништо ново. Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД) се обидува, со оглед на зголемениот притисок врз гигантските компании како Фејсбук и Гугл, да се обезбеди усвојување на минимална даночна стапка за сите компании ширум светот. Сепак, досега не е постигнат договор.

Итно е потребен нов обид. Пандемијата донесе големи проблеми во светската економија. Милиони луѓе останаа без работа. Многумина може да паднат во силна сиромаштија бидејќи владите бараат начини да создадат нови приходи.

Затоа, сознанијата дека големите компании како „Најк“ или „Федекс“ избегнуваат данок, одекнуваат особено негативно во јавноста. Дури и ако тие компании потенцираат дека се придржуваат до сите „национални и меѓународни правила“.

Дури и даночните олеснувања во една земја се целосно легални, тоа не значи дека се точни. Соединетите држави сакаат да дадат добар пример. Претседателот Џо Бајден најави покачување на најниската даночна стапка за компаниите од 21 на 28 проценти. Приходите ќе ги закрпат огромните дупки во буџетот оставени од пандемијата во државната каса.

Промената на курсот е точна, но таа мора да се изврши енергично. Американската министерка за финансии, Џенет Јелен, најави тешки преговори и дека ќе ја истурка работата на пролетната сесија на Светска банка и Меѓународниот монетарен фонд, како и на самитот на министрите за финансии на Г20. „Мораме да се ослободиме од удолницата на која се наоѓаме 30 години“, напиша таа на Твитер.

Таа е во право. Таа особено ја стави Ирска под лупа, како и другите европски и карипски даночни раеви. Како големите американски технолошки компании кои плаќаат за своите лиценци некаде во светот, без разлика од каде доаѓа производот.

Јелен знае дека тоа е напорна работа и дека е насочена кон меѓународна поддршка при воведување минимална даночна стапка. Нема да биде лесно да се убедат некои земји да се откажат од својата предност на меѓународниот натпревар и да ги зголемат даноците за компаниите. Доколку аргументите не се доволни, Вашингтон би можел да искористи економска моќ и да им забрани пристап на некои компании на американскиот пазар или банки.

Не треба да изненадува што многу американски компании не сметаат дека е време за ваква дебата бидејќи нивниот промет опаѓа како што се забележува замор од пандемијата. Тие се плашат дека можат да плаќаат поголеми даноци од конкуренцијата.

Но, ако ги погледнете даночните стапки од минатото, можете да видите дека компаниите брзо се прилагодуваат. Дури и данокот да беше поголем за компаниите со седиште во Соединетите држави, тоа би можело да се сфати како трошок за плаќање за присуство на најголемиот светски пазар. Во основа, компаниите би биле задоволни да платат нешто за таа позиција.

Посиромашните земји исто така може да имаат корист. Повеќе нема да мораат да нудат пониски даночни стапки за да ги внесат компаниите во земјата. Договор за минимална даночна стапка низ целиот свет би ги наполнил нивните скромни буџети. Дури и во побогатите земји, дополнителен извор на даночни приходи би бил повеќе од посакуван во овие времиња.

Преговорите се во рана фаза. Соединетите држави треба да го преземат водството. Ќе биде тешка борба. Најмногу потешкотии ќе дојдат во усогласувањето околу специфичниот износ на минималниот данок ширум светот. Но, борбата ќе се исплати. На крајот, животот може да биде поправеден кон секого.

 

Тимоти Рукс