Лидерите на земјите членки на Европската унија денеска и утре ќе одржат средба во Брисел на редовниот есенски самит.Главна тема се планира да биде енергијата и војната во Украина.
– Централна точка на нашата агенда е енергетската криза, на која мора да дејствуваме со најголема итност. Конкретно, мораме императивно да ги интензивираме нашите три насоки на дејствување: намалување на побарувачката, обезбедување сигурност на понудата и контролирање на цените – нагласува претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел, во писмото со покана до шефовите на држави или влади.
Ќе разговараат и за економски и надворешнополитички прашања.
Основа за дискусијата за решавање на енергетската криза ќе биде предлогот на пакет мерки што во вторник ќе го претстави Европската комисија.
Европската комисија предложи пакет мерки кои предвидуваат заедничко купување гас, воведување механизам за ограничување на цените на берзата за гас, нови мерки за транспарентно користење на инфраструктурата и солидарност меѓу земјите-членки, како и континуирани напори за намалување на гасот. побарувачката.
Едно од најконтроверзните прашања е како да се ограничат цените на бензинот, за што постојат различни идеи и различни ставови меѓу земјите-членки. Хрватска е во групата од 15 земји кои се залагаат за воведување ограничувања на големопродажните цени на бензинот, без разлика од каде се увезува. Неколку земји, меѓу кои и Германија и Холандија, не се склони кон тој предлог, со образложение дека тоа може да доведе до нарушувања на пазарот на гас и да ги поттикне производителите на гас да го продаваат на други пазари надвор од Европа.
Комисијата не одлучи да воведе ограничување на големопродажните цени на гасот и наместо тоа предложи создавање на нов репер за цените за течен природен гас, рамка за предлагање механизам за корекција на цените за воспоставување динамична граница на цените за трансакциите на берзата за гас, и беше спречена привремена рамка за екстремен пораст на цените на пазарите на деривати.
Комисијата предложи реформа на индексот на холандската берза за гас, ТТФ, кој служи како референтна вредност за Европа. Тој индекс го зема предвид само гасот што се испорачува со цевководи, чија цена вртоглаво порасна по прекинот на испораките на руски гас, а не се зема предвид зголемениот увоз на течен гас, кој го компензира рускиот гас.
Оттука, Комисијата сака да создаде нов, комплементарен индекс до март следната година, со кој подобро ќе се одржи состојбата на пазарот на гас, односно зголеменото учество на течниот гас, а со цел да се дојде до стабилни и предвидливи цени за купување на течен гас за полнење на складишта за гас за следната сезона 2023 година
Во меѓувреме, додека не се воспостави новиот индекс, Комисијата предлага нов привремен механизам со кој ќе се воведе динамично ограничување на цените на берзата ТТФ, што значи дека ограничувањето на цената би ги земало предвид цените во другите делови на светот, така што производителите не го пренасочуваат својот гас кон други пазари и ја оставија Европа без гас. Овој механизам би ја намалил нестабилноста на цените со одредување на горен плафон над кој не би се дозволени трансакции.
Иако Комисијата не предложи ограничување на цените на гасот што се користи за производство на електрична енергија, што веќе е во сила во Шпанија и Португалија, Фон дер Лајен сега најавува дека таквиот пристап треба да се разгледа на ниво на ЕУ.
А со тој „ибериски“ има отворени прашања на кои треба задоволително да се одговори. Едно од тие прашања е како да се избегне овој пристап да не предизвика зголемување на побарувачката за гас. Контроверзно е и што да се прави кога електричната енергија произведена од гас се извезува во трети земји, на пример Велика Британија или Швајцарија. Со оглед на тоа што државите субвенционираат дел од цената на гасот над утврдената граница, излегува дека на тој начин би обезбедиле поевтина струја за трети земји.
Во последните денови Русија почна да ја напаѓа цивилната инфраструктура во Украина, лишувајќи ги луѓето од струја и греење, што претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, го нарече злосторство и чист тероризам.
Лидерите на ЕУ ќе разговараат за натамошната помош за Украина со цел подобро да се подготват за зимата и за продолжување на помошта на среден и долг рок.
Во светлината на неодамнешната саботажа на гасоводите Северен тек 1 и 2, лидерите ќе разговараат за зајакнување на соработката за заштита на критичната инфраструктура.
Во областа на надворешната политика, лидерите ќе разговараат за односите со Кина и со Иран, кој во последните денови се најде во центарот на вниманието поради беспилотните летала со кои Русија ги напаѓа украинските градови. Телата на ЕУ работат на санкции против ирански официјални лица за продажба на беспилотни летала на Русија.