Банките и штедилниците се во паника: Европската централна банка не само што има негативни камати или таканаречени казни, туку наскоро ќе ги зголеми истите. Кои се последиците? Ова се најважните прашања во врска со негативните каматни стапки.

Кои се казните стапки?

Од средината на јуни 2014 година, комерцијалните банки треба да плаќаат камати кога ќе имаат вишок пари кај Европската централна банка (ЕЦБ). Во моментов оваа стапка е 0,4 проценти.

Зошто ЕЦБ го прави ова?

Треба да се ориентираат банките за да не се појавува вишок ликвидност, туку да се обезбеди поголем излез на кредити кон населението и стопанството. Ова треба да ги поттикне инвестициите и потрошувачката во еврозоната, што пак треба да го поттикне растот и инфлацијата.

Факти: Економскиот раст во еврозоната ја губи важноста. Бруто домашниот производ порасна за само 0,2 проценти во последниот квартал. Во исто време, стапката на инфлација се оддалечува од целта на нешто помалку од 2%, за што ЕЦБ смета дека е ниво што обезбедува ценовна стабилност. Инфлацијата беше 1,1 процент во јули, најниска од февруари 2018 година.

Колку тоа ги чини банките?

Според пресметките на Федералното здружение на германски банки, банките во еврозоната моментално треба да плаќаат повеќе од 600 милиони евра месечно негативни каматни стапки за вишокот ликвидност на ЕЦБ. Пребројувајќи на годишно ниво, тоа изнесува околу 7,5 милијарди евра. Германските банки, кои традиционално имаат вишок депозити од клиенти, се особено погодени од казнената камата. Според тоа, тие плаќаат околу една третина од негативните депозити во еврозоната.

Кои понатамошни последици имаат негативните каматни стапки врз банките?

Банките и штедилниците веќе долго време се советуваат да пројават поголем интерес за кредитирање отколку да плаќаат камати на штедачите. Но, високите приноси од камати веќе е историја: ЕЦБ ги наметнува каматните стапки на рекордно ниско ниво, разорувајќи ги приходите во индустријата.

Проблемите на банкарската индустрија станаа многу поголеми со негативните каматни стапки. Тие веќе страдаат од жестока конкуренција и економски пад. Покрај тоа, дигитализацијата има големи регулаторни трошоци и е скапа инвестиција. Традиционалните банки со филијали, исто така, се борат со конкурентите и финансиските предизвикувачи кои се повеќе се дигитализираат.

Што значат казнените камати за штедачите?

Банките наметнуваат негативни каматни стапки на компании, големи инвеститори како што се фондови и богати приватни клиенти. Според студијата спроведена од biallo.de, 30 институции во Германија наплаќаат т.н. чување на имот за приватни клиенти, најмногу до 100.000 евра. За повеќето, оваа такса е 0,4 проценти. Огромното мнозинство од клиентите на тој начин се заштитени од негативните каматни стапки.

Дали наскоро ќе бидат погодени нормалните штедачи?

Не изгледа така во моментов. Бидејќи таков чекор ќе ги стави клиентите во конкуренција. „Не верувам дека ќе добиеме негативни стапки од сите страни“, вели Херман-Јозеф Тенхаген, извршен директор на Финанзипе во интервју за n-tv.de. „Првата штедилница што го стори тоа ќе добие толку многу пари што ќе го избегнува тоа во иднина колку што е можно повеќе“.

Дали банките не можат поинаку да ги префрлат трошоците?

Можам – а некои веројатно и ќе ги префрлат. Колку подолго постои негативна каматната стапка, толку е поголема веројатноста институциите да ги зголемуваат таксите. Зголемувањето на цените е постојана тема во индустријата.

„Не можете да ловите каматни стапки само со намалување на трошоците“, рече извршниот директор на Дојче Банк, Кристијан Шиеинг, за Ханделсблат во средината на јули – кратко време по објавувањето на планот за закрепнување, во кој беа вклучени илјадници кратења на работните места. „Не можам да замислам дека банките што во моментов нудат бесплатна сметка ќе го сторат тоа со каматни стапки за следните неколку години или децении“, пренесува Индикатор.ба

Дали се гледа крај на казнената камата наскоро ?

Не, напротив. ЕЦБ неодамна предложи сегашната казна стапка од 0,4 проценти дополнително да се заостри.