Најголемата акција за „ спречување перење пари“ не е во некоја егзотична земја: тоа се самите САД. Американскиот претседател сега конечно најавува решителна борба со нови закони и промени во политиката.

Многумина ќе го паметат филмот „Господар на војната“ со Николас Кејџ за трговец со оружје кој има прсти во бизнисот што се протега низ целата планета. Вистинското име на трговецот со оружје чиј живот бил шаблон на филмот не е Јури Орлов од Украина, туку Русинот Виктор Бут, но многу други работи се вистинити, пишува Дојче веле. Филмот е снимен како пред епилогот во реалноста – Виктор Бут беше уапсен во 2008 година и осуден на 25 години затвор во 2012 година, а на американското правосудство му требаше многу време бидејќи многу успешно ја замати трагата на парите што му дојдоа – во САД, во државата Делавер.

Иако Делавер, мала земја на истокот на земјата, не сите Американци ќе можат да го покажат со прст на картата, таа сега е позната по два факти: првиот е дека има нешто повеќе од 970.000 жители, но има повеќе од половина милион повеќе регистрирано население: еден и пол милион компании – и уште 225.000 се основаат секоја година. Се разбира, ова се само поштенски сандачиња, но трговецот со оружје исто така многу успешно го криел своето богатство движејќи се низ сметките на пет такви компании.

И мафијашите и диктаторите…

Друг белег на Делавер е дека оттука доаѓа актуелниот американски претседател Џо Бајден и тој го претставуваше во Сенатот со децении. И ништо многу не се промени од основањето на САД кога контролата на компаниите беше препуштена на сојузните држави – и веќе во 19 век започна вистинска трка меѓу нив, која ќе привлече пари без премногу прашања од каде потекнуваат и кој всушност ги поседува.

Значи, Делавер не е единствената држава со изненадувачки број на „компании“ – тука се Невада, Вајоминг, Јужна Дакота… Како што пишува Кејси Мишел во книгата „Американска клептократија“, Соединетите држави се најважната оаза за клептократијата и најголемата перење во целиот свет “. Тоа не се само американски граѓани туку и олигарси, автократи, диктатори, криминалци и даночни затајувачи од целиот свет. А Делавер на Џо Бајден е на видно место овде.

Меѓутоа, сега Бајден ја најави битката против оваа практика, објаснувајќи дека таквите – честопати криминални пари – ја „загрозуваат националната безбедност“ на САД и самата демократија. Има вистина во тоа: се уште се истражува дали претходникот на Бајден, Доналд Трамп, добивал пари од странска земја која не е толку поволна за САД, но сегашните регулативи на голем број сојузни држави се сосема солидни и ја кријат вистинската трага од пари.

Спасот во „националната безбедност“

Мора да се каже дека свикувањето на американскиот Конгрес под Доналд Трамп во 2020 година го смени законот за деловни тајни, според кој сопственикот на компанијата мора јасно да се идентификува со целото име – Transparency International ја нарече „историска“ одлука, на барем како прв чекор кон долгото патување.

Американскиот претседател Бајден пред меѓународниот самит за демократија претстави сеопфатна стратегија во борбата против корупцијата. „Националната безбедност“ е секако добра основа за овој потег: првиот закон за спречување на перење пари во светот беше воведен од Соединетите држави во 1986 година, но дури по терористичкиот напад во 2001 година протокот на пари на терористите стана исклучително интересен за истражителите.

Овие надлежности на федералните тела во одделни сојузни држави треба да се прошират на „обичните“ криминалци и затајувачите на данок. Целта е да се ограничат можностите на оние кои знаат да свират на тастатурата на светот на нелегалните пари на целата планета, а потоа да се утврди дали некој од нив навистина живее во САД.

Каде да се започне?

Тешко е да се каже од каде да се започне: познавањето на лицето кое е сопственик на компанијата (а не само друга компанија во сопственост на трето лице…) е добар почеток, но мора да влијае и на банкарскиот сектор, регулативите за фондациите и компаниите кои нудат услуги Вакви „поштенски сандачиња“, т.е. адвокатски канцеларии и книговодство… А потоа е фрлањето пари во трговијата со уметност, во поседувањето недвижности – треба да се смени целата регулатива за да се откријат барем најголемите „играчи“. “. И тоа не е доволно доколку, како што се најавува во овој стратешки документ, нема соработка на меѓународно ниво.

Ќе успее ли Бајден да ја исчисти таа „ Авгијева штала “ од скриените пари на диктатори и криминалци од секаков вид? Според грчката легенда, Херкулес морал да ја исчисти шталата на кралот Авгиј откако не била исчистена 300 години – но „валканите“ пари бараат место на „безбедно“ не 30 години, не 300, туку се додека светот и векот. Но, секоја работа започнува со еден мал, прв чекор…